قذافی مسئول انفجار بوئينگ 747 پان امريكن بر فراز دهكده لاكربي

در پنجم دسامبر 1988 سازمان هوانوردي فدرال آمريكا در بولتن امنيتي خود نوشت كه يك مرد با لهجه عربي به دفتر سفارت آمريكا در هلسينكي فنلاند تلفن كرده و به آنها گفته پرواز پان امريكن از فرانكفورت به ايالات متحده در طول دو هفته آينده توسط شخصي كه به سازمان فلسطيني ابونضال وابسته است منفجر خواهد شد. او مدعي شد يك زن فنلاندي بدون اينكه بداند بمب را حمل خواهد كرد. دولت آمريكا تهديد را جدي گرفت و بولتن را براي سفارتخانه هاي اروپايي خود فرستاد. به علاوه سازمان هوانوردي آمريكا تمامي شركت هاي هواپيمايي از جمله پان امريكن را از احتمال وجود تهديد باخبر كرد.

در سيزدهم دسامبر اين خبر روي تابلوي اعلانات سفارت آمريكا در مسكو قرار گرفت و روزنامه نگاران و تجار آن را ديدند. به همين خاطر هيچ مسافر آمريكايي سوار هواپيماي خطوط پان امريكن نشدند. بازرسان اين شركت مجبور شدند اعلام كنند كه تماس تلفني يك شوخي بوده است.

لاكربي، 21 دسامبر 1988

قرار بود پرواز شماره 103 خطوط هوايي پان امريكن، با هواپيماي بوئينگ 121-747 كه به نام <دوشيزه خانم بادپاي درياها> شناخته مي شد، با 243 مسافر و 18 خدمه ساعت 6 غروب از فرودگاه بين المللي هيثراو در لندن پرواز كند و در فرودگاه بين المللي جان اف كندي در آمريكا بر زمين بنشيند. اما بوئينگ 747 نه در آن ساعت پرواز كرد و نه بر باند جان اف كندي فرود آمد.

پرواز 18:25 بعد از ظهر - با 45 دقيقه تاخير - از فرودگاه هيثرو لندن پرواز كرد.

كاپيتان جيمز مك كواري، هنگام ورود به آسمان اسكاتلند در بيسيم گفت: <شب بخير اسكاتلندي ها! بادپا يك صفر سه. ما در سطح سه يك صفر هستيم.> اين آخرين چيزي بود كه از هواپيما شنيده شد.

در ساعت نوزده و دو دقيقه و چهل وشش ثانيه هواپيما براي هميشه از صفحه رادار محو شد و يك دقيقه بعد بقاياي هواپيما بر زمين خورد و آرامش را براي هميشه از دهكده لاكربي گرفت.

در شب انفجار بادي به قدرت 190 كيلومتر در ساعت بقاياي اجساد قربانيان را تا شعاع 130 كيلومتري پراكند.

تحقيقات بعدي متخصصان دادگاه ثابت كرد 450 كيلوگرم ماده منفجره كه در بخش بار جلويي هواپيما كار گذاشته شده بود، باعث نابودي سريع هواپيما شده است.

2۷۰ نفر از 21 كشور دنيا قرباني اين واقعه شدند. 11 نفر از مردم دهكده لاكربي اسكاتلند هم در ميان كشته شدگان بودند. 35 دانشجوي دانشگاه سيراكيوس در نيويورك و دو نفر ديگر از دانشگاه ايالتي نيويورك كه از برنامه اي آموزشي در لندن بازمي گشتند، در پرواز حضور داشتند.

پنج نفر از قربانيان از خانواده ديكسيت راتن بودند و سوروچي راتن 3 ساله هم در ميان آنها بود، آنها از دهلي نو به سمت ديترويت پرواز مي كردند. آنها قرار نبود با هواپيماي مرگ پرواز كنند. اول صبح سوار هواپيماي پان امريكن شماره 67 شدند، اما يكي از كودكان خانواده دچار مشكل تنفسي شد و خلبان هواپيما را پرواز نكرده بازگرداند تا خانواده را پياده كند. پسرك به سرعت خوب شد و خانواده با هواپيماي شماره 103 پان امريكن پرواز كردند. سوروچي راتن يك كت و شلوار هندي درخشان قرمزرنگ پوشيده بود. بعدها خلبان هواپيماي اول، يادداشتي را به همراه دسته گلي در تالار يادبود لاكربي به يادگار گذاشت:

<به آن دختر كوچك قرمز پوش كه اينجا آرام گرفته است، كسي كه به پرواز من از فرانكفورت شادي بخشيد. دخترك، تو لايق اين نبودي.>

همه چيز <تقريبا> عليه مامور امنيتي تبعه ليبي

در 18 ماه اول بازجويي ها شاخه آلمان غربي <جبهه خلق براي آزادي فلسطين> مسوول اين ماجرا شناخته مي شد كه به اعتقاد غربي ها توسط ايران و سوريه بنيانگذاري شده بود. اما در سال 1990 همه نگاه ها به سمت ليبي برگشت.

بعد از يك سال تحقيقات مشترك تيم هاي انگليسي و آمريكايي، كه در جريان آن از بيش از 1500 شاهد بازجويي به عمل آمد، در 31 نوامبر سال 1991 عليه عبدالباسط محمدعلي المقرحي يك مامور اطلاعاتي ليبيايي و رئيس بخش امنيتي ليبين عرب ايرلاينز و الامين خليفه فهيمه رئيس دفتر همين شركت هواپيمايي در جزيره مالت اعلام جرم شد.

در بقاياي كيف سامسونتي كه به اعتقاد پليس حاوي بمب بود، بقاياي يك لباس كودك كشف شد كه بعدا اثبات شد در جزيره مالت توليد شده است. توني گاسي فروشنده اين لباس بعدها به يكي از مهمترين شاهدان تبديل شد. او شهادت داد كه مردي ليبيايي از او اين لباس را خريده است. اين مرد به اعتقاد گاسي، الباسط محمدعلي المقرحي بود.

به علاوه در جريان جست وجوها در محل سقوط هواپيما بخشي از يك زمان سنج الكترونيكي كشف شد كه شبيه زمان سنجي بود كه در جريان بازداشت يك مامور اطلاعاتي ليبيايي به دست آمده بود. بررسي هاي بعدي نشان داد زمان سنج كشف شده در لاكربي را شركت سوئيسي مبو به سفارش ارتش ليبي توليد كرده بود.

بعد از اين ليبي مورد تحريم هاي دولت آمريكا قرار گرفت و مذاكرات پياپي با سرهنگ معمر القذافي رهبر ليبيايي ها باعث شد كه بالاخره در پنجم آوريل سال 1999 متهمان به پليس اسكاتلند تحويل داده شوند. جريان استرداد و محاكمه متهمان در هلند به عنوان منطقه اي بي طرف صورت گرفت.

در 31 ژانويه سال 2001 هياتي متشكل از 3 قاضي اسكاتلندي ضمن تبرئه فهيمه، المقرحي را به 27 سال زندان محكوم كرد. فرجام خواهي المقرحي در 14 مارس 2002 پذيرفته نشد و تقاضاي او از دادگاه اروپايي حقوق بشر در جولاي 2003 <ناروا> تشخيص داده شد. در 23 سپتامبر سال 2003 از شوراي تجديدنظر پرونده هاي جنايي اسكاتلند ( ) SCCRC تقاضاي بررسي مجدد پرونده اش را كرد، اما آنها اعلام كردند براي يك استيناف تازه پرونده بايد به ديوان عالي كشور ارجاع شود.

المقرحي: بي گناهيم ثابت مي شود

با اين حال در سال 2007 يك گزارش رسمي شهادت گاسي را از اعتبار انداخت. به اعتقاد مقامات دولتي گاسي پيشتر عكس المقرحي را در مجله اي ديده بود و اين مساله بر قضاوت او تاثير گذاشته است.

بالاخره SCCRC در 28 ژوئن سال 2007 اعلام كرد كه تصميم گرفته پرونده را به ديوان عالي كشور بفرستد. المقرحي دوران محكوميت خود را در زندان گريناك در نزديكي گلاسكو مي گذراند و همچنان بر بي گناهي اش پافشاري مي كند.

المقرحي در بيانيه اي كه هفته پيش منتشر شد اعلام كرده است: هيچ وقت شك نداشتم كه بالاخره به درخواست استيناف من پاسخ داده مي شود. من به هيچ وجه در بمب گذاري لاكربي دخالت نداشته ام. اطمينان دارم اگر تصويري كلي از ماجرا به داوران عاليرتبه نشان داده شود آنها مي فهمند كه من بي گناهم.

خانواده هاي قربانيان هم از دوباره به جريان افتادن دادگاه اعلام رضايت كرده اند. جان موسي كه هلگا دختر 19 ساله اش را در جريان بمب گذاري از دست داد در گفت وگويي با بي بي سي ابراز اميدواري كرده كه دادگاه به داستان كامل آنچه كه آن روز رخ داده پي ببرد.

كسي واقعا نمي داند. دولت ليبي تاكنون 4/ 1 ميليارد دلار خسارت به خانواده هاي قربانيان پرداخته و در صورت اعلام بي گناهي المقرحي طرابلس براي پس گرفتن اين مبلغ اقدام خواهد كرد.

منبع